Βοηθώντας τους εφήβους να αντιμετωπίσουν το στρες

Οι έφηβοι (εννοείται πάντα αγόρια και κορίτσια), όπως και οι ενήλικοι (άντρες και γυναίκες), μπορεί να βιώνουν στρες (ή πίεση) καθημερινά και μπορούν να επωφεληθούν αν μάθουν κάποιες δεξιότητες για να το διαχειρίζονται.
Οι περισσότεροι έφηβοι βιώνουν περισσότερο στρες όταν αντιλαμβάνονται μια κατάσταση ως επικίνδυνη, δύσκολη, ή οδυνηρή και δεν έχουν τρόπους για να την αντιμετωπίσουν. Μερικές πηγές πίεσης για τους νέους μπορεί να αποτελούν:

• οι σχολικές απαιτήσεις και απογοητεύσεις
• οι αρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά συναισθήματα για τον εαυτό τους
• οι αλλαγές στο σώμα τους
• τα προβλήματα με φίλους ή/και συμμαθητές στο σχολείο
• το ανασφαλές περιβάλλον που ζουν /η γειτονιά
• η διάσταση ή το διαζύγιο των γονιών
• χρόνιες παθήσεις ή σοβαρά προβλήματα στην οικογένεια
• ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου
• μια μετακόμιση ή αλλαγή σχολείου
• οι πάρα πολλές δραστηριότητες ή οι πολύ υψηλές προσδοκίες
• τα οικογενειακά οικονομικά προβλήματα.

Μερικοί έφηβοι στρεσσάρονται υπερβολικά. Όταν αυτό συμβαίνει και δεν το διαχειριστούν επαρκώς, μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, παραίτηση, θυμό, φυσική ασθένεια ή σε εντελώς φτωχά και ακατάλληλα μέσα αντιμετώπισης όπως ναρκωτικές ουσίες ή/και χρήση αλκοόλ.

Όταν αντιλαμβανόμαστε μια κατάσταση ως δύσκολη ή οδυνηρή, συμβαίνουν στο νου και στο σώμα μας αλλαγές που μας προετοιμάζουν να αντιδράσουμε στον κίνδυνο. Αυτή η αντίδραση μάχης, φυγής ή ακινητοποίησης περιλαμβάνει ταχύτερο σφυγμό της καρδιάς, ταχύτερη αναπνοή, αυξημένη ροή αίματος στους μύες των χεριών και των ποδιών, κρύα ή ιδρωμένα χέρια και πόδια, αναστάτωση στο στομάχι ή/και ένα αίσθημα τρόμου.

Ο ίδιος μηχανισμός που ξεκινά την αντίδραση του στρες, μπορεί και να τη σταματήσει. Μόλις αποφασίσουμε ότι η κατάσταση δεν είναι πλεον επικίνδυνη, συμβαίνουν αλλαγές στο νου και στο σώμα μας που μας βοηθούν να χαλαρώσουμε και να ηρεμήσουμε. Αυτή η αντίδραση ηρεμίας, περιλαμβάνει επιβράδυνση του σφυγμού και της αναπνοής και μία αίσθηση ότι όλα είναι καλά. Οι έφηβοι που καλλιεργούν την αντίδραση ηρεμίας και άλλες δεξιότητες διαχείρισης του στρες, νιώθουν λιγότερο αβοήθητοι και διαθέτουν περισσότερες επιλογές όταν ανταποκρίνονται στο στρες.

Οι γονείς (ή άλλα πρόσωπα που ενδιαφέρονται) μπορείτε να βοηθήσετε τους εφήβους με αυτούς τους τρόπους:

• Παρατηρείστε εάν το στρες επηρεάζει την υγεία, τη συμπεριφορά, τις σκέψεις ή τα συναισθήματα του εφήβου
• Ακούστε προσεκτικά τον έφηβο και να παρακολουθείστε μήπως είναι υπερφορτωμένος
• Μάθετε και εφαρμόστε δεξιότητες διαχείρισης του στρες
• Υποστηρίξτε την ενασχόληση με αθλήματα και άλλες δραστηριότητες που βοηθούν την κοινωνικότητα

Οι έφηβοι μπορείτε να μειώσετε το στρες με τις παρακάτω συμπεριφορές και τεχνικές:

• Τακτική άσκηση και διατροφή (με αρκετά φρούτα και λαχανικά)
• Αποφυγή μεγάλης κατανάλωσης καφεΐνης που είναι ικανή να αυξήσει τα αισθήματα άγχους και ταραχής
• Αποφυγή ναρκωτικών, αλκοόλ και καπνίσματος
• Μάθηση ασκήσεων χαλάρωσης (κοιλιακή αναπνοή και τεχνικές μυικής χαλάρωσης)
• Ανάπτυξη επιβεβαιωτικών εκπαιδευτικών δεξιοτήτων. Για παράδειγμα, να εκφράζεις συναισθήματα με ευγενικούς και σταθερούς και όχι με επιθετικούς ή παθητικούς τρόπους : Νιώθω θυμό όταν μου φωνάζεις. Σε παρακαλώ σταμάτα να φωνάζεις.
• Εξάσκηση σε καταστάσεις που προκαλούν στρες. Ένα παράδειγμα είναι να παρακολουθήσεις μαθήματα λόγου/ομιλίας σε κοινό, αν σου προκαλεί άγχος το να μιλήσεις στην τάξη!
• Μάθηση πρακτικών δεξιοτήτων αντιμετώπισης. Για παράδειγμα, να χωρίζεις μια μεγάλη εργασία σε μικρότερα κομμάτια, που είναι απλούστερα και ευκολότερο να ολοκληρωθούν
• Μείωση του αρνητικού αυτο-διαλόγου: διώξε τις αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό σου με εναλλακτικές ουδέτερες ή θετικές σκέψεις. Αντί να λες: Η ζωή μου ποτέ δεν θα πάει καλύτερα! μπορείς να πεις: Νιώθω απελπισμένος/η τώρα, αλλά η ζωή μου θα πάει μάλλον καλύτερα εάν δουλέψω περισσότερο και ζητήσω και κάποια βοήθεια!
• Μάθε να αισθάνεσαι καλά όταν κάνεις μια επαρκή ή αρκετά καλή δουλειά αντί να απαιτείς την τελειότητα από τον εαυτό σου και τους άλλους
• Κάνε ένα διάλειμμα από καταστάσεις που προκαλούν στρες. Όπως γνωρίζεις, δραστηριότητες όπως να ακούσεις μουσική, να μιλήσεις σε ένα φίλο, να ζωγραφίσεις, να γράψεις ή να περάσεις λίγο χρόνο με ένα κατοικίδιο μπορούν να μειώσουν το στρες
• Χτίσε ένα δίκτυο φίλων που σε βοηθούν να αντιμετωπίσεις τις καταστάσεις με θετικούς τρόπους!

Χρησιμοποιώντας αυτές και άλλες τεχνικές, μπορείτε να ξεκινήσετε να διαχειρίζεστε το στρες.

Εάν ένας έφηβος λέει ή δείχνει άλλα σημάδια ότι είναι υπερβολικά πιεσμένος, μπορεί ίσως να βοηθηθεί αν ζητήσει τη συμβουλή κάποιου ειδικού.

(Ελεύθερη μετάφραση από το http://www.aacap.org/cs/root/facts_for_families/helping_teenagers_with_stress, 1-2-2010)

--> Βρείτε περισσότερα για το θέμα χρησιμοποιώντας λέξεις-κλειδιά για να αναζητήσετε πληροφορίες στο διαδίκτυο (ή αλλού) π.χ. στρες και έφηβοι, διαχείριση του στρες, διαχείριση του άγχους, ασκήσεις χαλάρωσης, τεχνικές χαλάρωσης κ.ά.